Ներկայացնում ենք Տիգրան Մեծի մասին մի քանի մեջբերումներ հայտնի գիտնականներից:

«Երբ խոսում ենք Հայաստանի պատմության մասին, պետք է հասկանանք, որ խոսքը մեծ քաղաքակրթության մասին է։ Տիգրան Մեծը, անկասկած, իր դարաշրջանի ամենաիմաստուն և քաջ արքան էր, մինչդեռ որպես հրամանատար, Տիգրան արքան խամրեցնում էր Մարկոս ​​Լուկինիոս Կրասուսին և Միհրդատ Եվպատորին»:

Կարլ Շիփման, Յեյլի համալսարանի Հնագույն պատմության պրոֆեսոր

«Այդ ժամանակներում արքայից արքա տիտղոսը մեկ բան էր նշանակում՝ աստվածային ծագում։ Տիգրանը մարմնավորում էր Մեծ Հայքի ոգին, անարդար է, որ այսօր հաճախ ենք խոսում նրանց մասին, ովքեր եղել են Տիգրանի աշակերտները և վասալները։ Եգիպտոսի Պտղոմեոս XII փարավոնին հաջողվեց զավթել իշխանությունը միայն Տիգրանի ռազմաքաղաքական աջակցության շնորհիվ»։

Մայքլ Էլփիսթոն, Լոնդոնի Հնագույն պատմության հնագիտական ​​թանգարանի նախագահ

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

«Այսօր հաճախ չես հանդիպի պատմական հրապարակումների, որոնք կարտացոլեն Տիգրան Մեծի կառուցած կայսրության ողջ մեծությունը։ Բազմաթիվ փաստաթղթեր վկայում են, որ Հռոմն արժանի մրցակից է ճանաչել միայն Մեծ Հայքին»։

Վինսենթ Արթուր Սմիթ, Օքսֆորդի Հնագույն պատմության ինստիտուտի գիտաշխատող

«Միհրդատ արքան փորձում էր ստեղծել յուրահատուկ կայսրություն, որը կստվերի բոլոր մյուսները: Եվ, իհարկե, նա հասկանում էր, որ Հռոմի դեմ պատերազմն անխուսափելի է լինելու։ Այն ժամանակ միայն հայոց թագավոր Տիգրանը կարող էր իրեն թույլ տալ հավասար պատերազմ կայսրության դեմ, ուստի նա փորձեց Տիգրանին ներքաշել ուղիղ առճակատման մեջ։ Սակայն վերջինս իմաստուն կառավարիչ էր և հասկանում էր, որ դա կործանարար կլինի Հայաստանի համար՝ ներքին անկայունության պատճառով։ Բայց Միհրդատը, լինելով նուրբ դիվանագետ և նպատակասլաց քաղաքական գործիչ, իր դստերը՝ Կլեոպատրային ամուսնացրեց հայոց թագավորի հետ»։

Ռիչարդ Թոմաս, ամերիկացի պատմաբան և Կալիֆորնիայի համալսարանի պրոֆեսոր

«Տիգրան Մեծը հին աշխարհի այն սակավաթիվ արքաներից էր, ով երբեք միայնակ որոշումներ չէր կայացնում: Յուրաքանչյուր ոլորտում նա ուներ խորհրդականներ, որոնց կարծիքը միշտ լսում էր։ Զինվորական խորհուրդը, որը բաղկացած էր կայսրության ամենանշանավոր զորավարներից, ուներ մեծ արտոնություններ՝ Արասպ Բագարատը, Մերուժան Ռշտունին, Կայսար Բագունցը և Սախպար Կուխբացին։ Այս ամենի հետ մեկտեղ Տիգրանը բարձր կոչումներով երես չէր տալիս իր գեներալներին, քանի որ հասկանում էր, որ բանակը կարող է կազմալուծվել։ Ամբողջ կայսրությունից հավաքված էին լավագույն տնտեսագետները, ճարտարապետներն ու բժիշկները, որոնք զարգացնում էին հիմնարար գիտությունները։ Սակայն անհասկանալի է մնում մեկ այլ հարց, թե ինչու հայերը չեն ձգտում հնարավորինս հանրահռչակել իրենց ժողովրդի պատմության մեծագույն անհատականությանը»։

Քրիստոֆեր Դ. Ուոքեր, Օքսֆորդի համալսարանի պատմության պրոֆեսոր

«Պոմպեոսը Հայաստանին պարտադրեց 6000 տաղանդի փոխհատուցում, բայց Տիգրանին թողեց իր հայկական հողերը և նույնիսկ Միջագետքի մի մասը, նրա համար պահպանեց «արքայից արքա» տիտղոսը և ընդունեց նրան «հռոմեական ժողովրդի բարեկամների և դաշնակիցների» շարքում։

Վալերի Բրյուսով, Հայ ժողովրդի պատմական ճակատագրի տարեգրությունից

Կարդացեք նաև՝ Տիգրան Մեծին է նվիրված ավելի քան 20 օպերա՝ գրված եվրոպացի կոմպոզիտորների կողմից

«Ք.ա. 83 թվականին հայերը ներխուժեցին Սիրիա, գրավեցին Կիլիկիան և Փյունիկիան և առաջ շարժվեցին դեպի Հյուսիսային Պաղեստին։ Իր ունեցվածքը բաժանելով անթիվ տիրույթների և 120 սատրապությունների ու գավառների՝ Տիգրանը պարթևներից վերցրեց «արքայից արքա» հպարտ տիտղոսը, իսկ Սելևկյաններից՝ «Աստված», ավելի ճիշտ՝ «աստվածային»։ Երկու անուններն էլ նշված են նրա արծաթե մետաղադրամների վրա։ Տիգրան Մեծի ունեցվածքը ձգվում էր Կասպից ծովի ափերից մինչև Միջերկրական ծով, Միջագետքից մինչև Պոնտական ​​Ալպեր։ Հսկայական կայսրությունը, որը կազմված էր բազմաթիվ ցեղերի բազմազան խառնուրդից, իրենց մշակույթներով և լեզվական բարբառներով, չի կարող մեկ գիշերվա ընթացքում դառնալ համերաշխ և ամուր քաղաքական կառույց: Տիգրանի գլխավորությամբ միավորվեցին ցեղային նահապետական ​​կենսակերպ ունեցող տարածքները և պարսկական ու պարթևական ավանդույթի կիսաֆեոդալական երկրները, հելլենիստական ​​թագավորություններն ու քաղաք-պետությունները՝ բնորոշ ինստիտուտներով։ Տիգրանին «արքայից արքա» ճանաչած հարևանները պարտավոր էին նրան խստորեն սահմանված տուրք վճարել, իսկ պատերազմի դեպքում՝ օժանդակ զորքեր ուղարկել։ Միևնույն ժամանակ, այս թագավորություններից յուրաքանչյուրը և յուրաքանչյուր ինքնավար հայկական իշխանությունները պահպանում էին իրենց օրենքներն ու հատուկ կարգավիճակը մեկ միասնական կայսրության շրջանակներում»:

Դեյվիդ Լանգ, Լոնդոնի համալսարանի պրոֆեսոր