Դուք է՞լ եք նկատում, որ աշնանն ու ձմռանը ցանկանում ենք ավելի երկար մնալ անկողնում: Գարնանն ու ամռանը սովորաբար նման բան տեղի չի ունենում. իհարկե, առավոտյան վեր կենալը միշտ էլ դժվար է, բայց ինքնազգացողությունն այդքան էլ վատը չէ: Սակայն աշնանային ու ձմեռային քնկոտության համար անհանգստանալ պետք չէ, քանի որ դրանում տարօրինակ ոչինչ չկա։ Գիտնականները գիտեն՝ ինչի հետ է դա կապված, և այս երևույթը հանդիպում է շատ մեծ թվով մարդկանց մոտ։

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

Աշնանը և ձմռանը քնկոտության պատճառները

Ըստ Popular Science-ի՝ տարվա ցուրտ եղանակներին մարդու օրգանիզմն անցնում է «գարնան սպասման ռեժիմի»։ Մեզանից շատերին անընդհատ քունն է տանում, գլուխը ծանրանում է, իսկ 24/7 առույգության մասին կարելի է ընդհանրապես մոռանալ։ Բայց սրա համար ինքներդ ձեզ մեղադրել պետք չէ, քանի որ բանն ամենևին էլ ծուլությունը չէ։ Քնկոտության մի շարք պատճառներ կան։

Մելատոնինի բարձր մակարդակ

Երբ լուսային օրը կարճանում է, քնի հորմոնի՝ մելատոնինի մակարդակը բարձրանում է։ Դրա ավելցուկը մեզ ստիպում է սովորականից ավելի հաճախ հորանջել և ուժերի անկում զգալ։ Սրան գումարեք առավոտյան արևի պակասը, որն օգնում է օրգանիզմին «միանալ», և ահա ձեզ հավերժական քնկոտության բաղադրատոմսը։

Ներքին ժամացույցի խափանում

Քնկոտության ևս մեկ պատճառ ներքին ժամացույցի խափանումն է։ Մեր ցիրկադային ռիթմը՝ այդ բնական ժամաչափը, որը կարգավորում է, թե երբ քնել և երբ ակտիվ լինել, խիստ կախված է լույսից։ Աշնանն ու ձմռանը այս ռիթմը խանգարվում է, հատկապես, եթե հազվադեպ եք արև տեսնում։ Իսկ այն հաստատ խանգարվում է, քանի որ մենք չափազանց շատ ժամանակ ենք անցկացնում տաք, փակ սենյակներում։

Ջեռուցումը բնակարաններում

Քնկոտության ավելի «առօրեական» պատճառներ էլ կան։ Աշնանն ու ձմռանը մեր բնակարաններում շոգ է, իսկ դա միայն ուժեղացնում է թուլությունը։

Հաճախակի սնվելը

Բացի այդ, ձմռանը բարձրանում է կալորիական ուտեստների և քաղցրավենիքի նկատմամբ ախորժակը, իսկ ծանր սնունդը մեզ քնկոտ է դարձնում։ Օրգանիզմը զբաղված է մարսողությամբ, ակտիվության համար ավելի քիչ էներգիա է մնում։

Քիչ շարժունակություն

Բացի այդ, ցուրտ եղանակին ոչ բոլորն են ցանկանում շարժվել, և այս փակ շղթան՝ «ուտում եմ -> քնում եմ -> նորից ուտում եմ», պահպանում է ձմեռային հոգնածությունը։

Կարդացեք նաև՝ Աշնանային սրացում. ինչու՞ է տարվա այս եղանակին ուժեղանում անհանգստությունը և սրվում խուճապային գրոհները

Ինչպես պահպանել ակտիվությունը աշնանը և ձմռանը

Ահա մի քանի պարզ միջոց, որոնք կօգնեն ավելի քիչ հորանջել և ավելի առույգ զգալ ցուրտ սեզոնին.

• Պահպանեք քնի ռեժիմ: Փորձեք պառկել և վեր կենալ մոտավորապես նույն ժամերին, նույնիսկ հանգստյան օրերին։ Օրգանիզմը կայունություն է սիրում, քանի որ այդպես ներքին ժամացույցը չի խախտվում։
• Ավելի շուտ պառկեք: Ձմռանն ավելի շուտ է մթնում, և օրգանիզմը բնականաբար ցանկանում է ավելի շուտ քնել։ Փորձեք սովորականից գոնե կես ժամ շուտ պառկել, և առավոտն ավելի հեշտ կդառնա։
• Օգտվեք առավոտյան լույսից: Արթնանալուց անմիջապես հետո բացեք վարագույրները կամ վառեք վառ լույս։ Եթե արև չկա, կօգնի օրվա լույսի լամպը. առավոտյան 30 րոպե նման լույսն իսկապես առույգացնում է։
• Անջատեք գաջեթները երեկոյան: Հեռախոսն ու նոութբուքը մոլորեցնում են ուղեղին. վառ էկրանը խանգարում է մելատոնինի արտադրությանը և թույլ չի տալիս թուլանալ։ Քնելուց առնվազն մեկ ժամ առաջ տեխնիկան մի կողմ դրեք։
• Հետևեք սննդակարգին: Ձմռանը ցանկանում եք ավելի շատ քաղցր և կալորիական բաներ, բայց ծանր սնունդը մեզ քնկոտ է դարձնում։ Փորձեք կանոնավոր սնվել, քնելուց առաջ շատ չուտել և ավելացրեք ավելի շատ բանջարեղեն ու սպիտակուց։
• Ավելի շատ շարժվեք: Նույնիսկ կարճ զբոսանքը կամ թեթև մարզանքն օգնում են օրգանիզմին արթնանալ և բարելավում են տրամադրությունը։ Ֆիզիկական ակտիվությունը թուլությունը ցրում է ցանկացած սուրճից ավելի լավ։

Եվ գլխավորը՝ մի՛ պայքարեք սեզոնի դեմ։ Եթե զգում եք, որ օրգանիզմին պետք է մի փոքր ավելի շատ քնել, տվեք նրան այդ հնարավորությունը։ Ձմեռը պետք է ընկալել ոչ թե որպես ռեկորդների ժամանակ, այլ վերբեռնման շրջան։ Եվ եթե ձեր օրգանիզմը լրացուցիչ մեկ ժամ քուն է խնդրում, հնարավոր է, դա պարզապես նրա ասելու ձևն է. «Ժամանակն է դանդաղել»։