Մարդկության քաղաքակրթության պատմության մեջ Մարկոս ​​Ավրելիուսի նման մարդ չի եղել և, հավանաբար, դեռ տեսադաշտում էլ չկա։ Համարձա՞կ հայտարարություն է: Թերևս: Բայց այն ոչ մի կերպ անհիմն չէ։ Ե՛վ անցյալում, և՛ ներկայում քաղաքական համակարգը իր բազմաթիվ տատանումներով և աշխարհակարգն ընդհանրապես հարմարեցված չեն այնպիսի տիրակալի ի հայտ գալուն, ինչպիսին Մարկուս Ավրելիուս Անտոնինուսն է:

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

Ո՞վ էր նա։ Տիրակա՞լ: Փիլիսոփա՞: Հրամանատա՞ր: Հռոմի քաղաքացի՞։ Մեկ այլ հարց տանք՝ պակաս ակնհայտ՝ ո՞վ չէր Մարկուս Ավրելիոսը։ Նախ՝ նա իդեալական կառավարիչ չէր։ Որովհետև նա միշտ հավատարիմ էր իր փիլիսոփայության սկզբունքներին: Իսկ իդեալական տիրակալը ոչ միայն պետք է, այլև պարտավոր է գնալ փոխզիջումների, այսինքն՝ հրաժարվել սկզբունքներից։ Բայց Մարկուս Ավրելիոսին հաջողվել է այլ կերպ ապրել և իշխել…

Գահին շատ փիլիսոփաներ են եղել։ Առավել ևս՝ զինվորական ղեկավարներ։ Կառավարել են նաև նրանք, ում ժողովուրդը՝ վերջին մուրացկանից մինչև ամենահարուստն ու ազնվականը, անկեղծորեն սիրում էին, և ոչ այն պատճառով, որ դա անհրաժեշտ էր։ Պատմության մեջ նույնիսկ կարելի է գտնել նրանց օրինակներ, ովքեր միևնույն ժամանակ եղել են փիլիսոփա, հրամանատար և ժողովրդի կողմից սիրված, ընդհանրապես՝ «հայրենիքի հայր»։ Բայց չկային այնպիսիք, ովքեր միշտ, ցանկացած հանգամանքներում, լիովին դավանում էին փիլիսոփայի և մարդու ստանձնած պարտավորությունները։ Բացի Մարկուս Ավրելիուսից։

Նա հակիրճ և հստակ ուրվագծեց այս պարտավորությունները իր «Մտորումներ»-ում: «Մի ապրիր այնպես, կարծես դեռ տասը հազար տարվա կյանք ունես առջևում: Ժամը մոտ է։ Քանի դեռ ապրում ես, քանի դեռ հնարավորություն ունես, փորձիր լավը դառնալ… Եվ ամեն գործ արա այնպես, ասես վերջինը լինի քո կյանքում»։

Ասում են, որ մահացած կայսրի հրաժեշտի արարողության ժամանակ զարմանալի բան է տեղի ունեցել: Թաղման թափորի մասնակիցները հեկեկում էին ու ողբում, բայց հանկարծ արցունքները դադարեցին հոսել, վիշտը հեռացավ, և նրանց դեմքերը պայծառացավ։ Իսկ ի՞նչ պատահեց։

Իսկ այն, որ մարդիկ հասկացան՝ իմաստ չունի ողբալ կայսրին, որովհետև դրախտը նրան միայն մի որոշ ժամանակ տվեց երկրին, և այժմ նա վերադարձել է այնտեղ, որտեղից եկել էր՝ հավիտենական կացարան…

Մարկուս Ավրելիոս – Հռոմի կայսր, փիլիսոփա, ուշ ստոյիցիզմի ներկայացուցիչ, Էպիկտետոսի հետևորդ։ Հինգ լավ կայսրերից վերջինը։

Մարկուս Ավրելիուսը թողել է փիլիսոփայական գրություններ, որոնց սովորաբար տրվում է «Մտորումներ սեփական անձի մասին» ընդհանուր անվանումը։ Մենք հավաքել ենք նրա գրքերից 15 ամենաուշագրավ մեջբերումները.

1. Եթե ​​չեք կարող փոխել հանգամանքները, փոխեք ձեր վերաբերմունքը դրանց նկատմամբ:

2. Ամենուր, որտեղ կարելի է ապրել, կարելի է լավ ապրել։

3. Մարդը չպետք է վախենա մահից, նա պետք է վախենա երբեք ապրել չսկսելուց։

4. Յուրաքանչյուրն արժե այնքան, որքան արժե այն, ինչի համար նա անհանգստանում է:

5. Ապրիր այնպես, կարծես հիմա պետք է հրաժեշտ տաս կյանքին, կարծես քեզ մնացած ժամանակը անսպասելի նվեր է:

6. Մարդու իրական արժեքը չափվում է այն բաներով, որոնց նա ձգտում է:

7. Քո մտքերը դառնում են քո կյանքը:

8. Փոքրոգության ամենազազրելի ձևը ինքնախղճահարությունն է:

Կարդացեք նաև՝ 12 ամենաիմաստուն ԽՈՐՀՈՒՐԴՆԵՐԸ, որ երբևէ լսել եք (տեսանյութ)

9. Երազեք մեծագույնի մասին. միայն մեծ երազանքներն են կարող դիպչել մարդկանց հոգիներին:

10. Երջանիկ կյանքի համար շատ քիչ բան է պետք։ Ամեն ինչ կապված է հենց անձից և նրա մտածելակերպից:

11. Մարդն ապրում է միայն ներկա պահին։ Մնացած ամեն ինչ կա՛մ արդեն անցել է, կա՛մ հայտնի չէ՝ կլինի՞ արդյոք։

12. Մահը ժպտում է մեզանից յուրաքանչյուրին: Մենք կարող ենք միայն ի պատասխան ժպտալ նրան:

13. Ամեն առավոտ պետք է ասել ինքդ քեզ՝ այսօր կհանդիպեմ հիմարի, լկտիի, կոպիտի, ստահակի։

14. Անարդարությունը միշտ չէ, որ կապված է ինչ-որ գործողության հետ. հաճախ այն կայանում է հենց անգործության մեջ:

15. Տարօրինակ է! Մարդը վրդովվում է դրսից, ուրիշներից բխող չարից, ինչը չի կարող վերացնել, բայց չի պայքարում իր անձնական չարի դեմ, որն իր իշխանության տակ է։