Ամենաչբացահայտված և միևնույն ժամանակ ամենաինտենսիվ ուսումնասիրված օբյեկտներից մեկը հենց մարդն է։ Չնայած այն հանգամանքին, որ մարդու հոգեբանության բազմաթիվ օրինաչափություններ արդեն գտնվել և նույնիսկ հաստատվել են, այս ոլորտում շատ «դատարկ կետեր» են մնացել։ Այո, առանձին դեպքերում մասնագետներն արդեն սովորել են կանխատեսել մարդկանց (և մարդկանց խմբերի) վարքը, բայց նույնիսկ այստեղ նրանք հաճախ շարունակում են սխալվել։ Այնուամենայնիվ, արդեն կա մի շարք փաստեր և օրինաչափություններ, որոնք հաստատվել են: Ցանկանում ենք ձեզ ներկայացնել դրանցից ամենաուշագրավ ու անսպասելի տասնյակը։

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

1. Մարդկային ընկալման համար գույների ամենադժվար համադրությունը՝ կապույտ և կարմիրն է

Գույների այս համադրությունը առաջին հայացքից ամենանկատելիներից է և ոչ նյարդայնացնող։ Այդ իսկ պատճառով այն հաճախ օգտագործվում է տարբեր խորհրդանիշներում (պետական ​​դրոշներ, մարզական ընկերությունների էմբլեմներ, կոմերցիոն տարբերանշաններ և այլն)։ Այնուամենայնիվ, փորձնականորեն ապացուցված է, որ հենց այս համադրությունն է առավել ինտենսիվորեն նպաստում «քրոմոստերեոպիս» էֆեկտի առաջացմանը, երբ տվյալ գույնի առարկաները տեսողականորեն մոտենում են դիտորդին, իսկ մյուսները հեռանում են նրանից, ինչը հանգեցնում է աչքերի արագ հոգնածության։ Կարմիրի և կանաչի համադրությունը նույնպես դժվար ընկալելի է, բայց համեմատած կապույտ և կարմիրին՝ ավելի հեշտ է։

2. Մարդիկ օբյեկտները տեսնում են ոչ այնպես, ինչպես ընկալում են

Քեմբրիջում անցկացված փորձերի շարքը հնարավորություն է տվել միանշանակ ապացուցել, որ տառերի ճշգրիտ հերթականությունը սովորաբար այնքան էլ կարևոր չէ մարդու համար բառ կարդալու համար։ Գլխավորն այն է, որ առաջին տառը և վերջինը մնան իրենց տեղում։ Ավելին, եթե մնացած տառերի մեծ մասը խառնվում է կամ բացակայում, մարդիկ հաջողությամբ կարդում են տեքստը։ Սա բացատրվում է նրանով, որ մարդ կարդալիս ոչ թե առանձին տառեր է ընկալում, այլ (առնվազն) բառերն ամբողջությամբ։ Իսկ ոմանք ընկալում են ոչ թե առանձին բառեր, այլ ամբողջ արտահայտությունները որպես ամբողջական օբյեկտներ։

3. Մարդը ունակ է առավելագույնս կենտրոնացնել իր ուշադրությունը 10 րոպեից ոչ ավելի

Նկատվել է, որ նույնիսկ եթե մարդուն հետաքրքրում է ուշադրության առարկան, մարդիկ չեն կարողանում առավելագույն կենտրոնացումը պահպանել 10 րոպեից ավելի։ Դրանից հետո կենտրոնացումը անխուսափելիորեն նվազում է, իսկ ընկալման մակարդակը վատանում։ Որպեսզի կարողանաք նորից ամբողջությամբ կենտրոնանալ օբյեկտի վրա, դուք պետք է որոշ ժամանակ շեղվեք:

4. Ցանկության կատարումը հետաձգելու ունակությունը հայտնվում ու զարգանում է մանկության տարիներին

Մարդու կարողությունը որոշ ժամանակով հետաձգել ցանկության բավարարումը, որն առաջացել է, ի հայտ է գալիս վաղ մանկության տարիներին և զարգանում է ողջ կյանքի ընթացքում, բայց կրկին, առավել ինտենսիվ, հենց կյանքի վաղ շրջանում: Երեխաները, ում մոտ լավ է զարգացած այս ունակությունը, սովորաբար ավելի լավ են սովորում դպրոցում, իսկ հետագայում ավելի լավ են պլանավորում իրենց կյանքը (և, ինչը կարևոր է, ավելի խստորեն հետևում են նախկինում կազմված ծրագրին) և, ի վերջո, ավելի մեծ հաջողությունների են հասնում: Այդ կարողության անբավարար զարգացումը լրջորեն բարդացնում է մարդու կյանքը՝ հաճախ դառնալով նրա անօրինական գործողությունների իրական պատճառը (նրա համար բոլոր բացասական հետևանքներով):

5. Ժամանակի մոտ 30%-ում մարդիկ ուղղակի երազում են

Հոգեբաններն պնդում են, որ յուրաքանչյուր մարդ անպայմանորեն որոշ ժամանակ է անցկացնում երազելու վրա, և դրա վրա ծախսում է իր ժամանակի գրեթե մեկ երրորդը (30%): Իսկ ոմանք՝ էլ ավելի շատ ժամանակ են հատկացնում երազանքներին։ Եվ չի կարելի միանշանակ ասել, որ սա վնասակար է։ Նույն հոգեբանները նկատել են, որ հենց «երազողները» են աչքի ընկնում աճող հնարամտությամբ և ավելի լավ են գտնում տարբեր խնդիրների լուծման ուղիներ ու միջոցներ։

6. Սովորություն զարգացնելու համար անհրաժեշտ ժամանակը

Սովորությունները զարգացնելու և համախմբելու համար պահանջվող ժամանակի վերաբերյալ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ միջինում մոտավորապես 66 օր է պահանջվում, որպեսզի գործողությունը սովորություն դառնա: Ավելին, որքան պարզ է նման գործողության ալգորիթմը (և որքան հաճելի է այն մարդու համար), այնքան քիչ ժամանակ է պահանջվում այն ​​որպես սովորություն համախմբելու համար։ Եվ հակառակը, դժվար (և սկզբում չկատարվող) գործողությունների սովորություն զարգացնելու համար պետք է ավելի շատ ժամանակ տրամադրել։ Այսպիսով, ուսումնասիրվող խումբը, որը զարգացրել է առավոտյան վարժություններ կատարելու սովորություն, դա արել է միջինը գրեթե 1,5 անգամ ավելի երկար, քան այն խումբը, որը զարգացրել է ճաշին միրգ ուտելու սովորությունը: Նաև նկատվել է, որ մեկ-երկու անգամ բաց թողնելը չի ​​ազդում սովորության ամրապնդման ժամանակահատվածի վրա, սակայն այս գործընթացը մեծապես դանդաղում է, երբ մարդը բաց է թողնում մի քանի օր անընդմեջ։

Կարդացեք նաև՝ Փաստեր հոգեբանությունից, որոնք շատ բան կարող են բացատրել մեր արարքների մասին

7. Մարդիկ հակված են գերագնահատել իրենց արձագանքները իրադարձություններին, որոնք կարող են տեղի ունենալ ապագայում

Ընդհանուր առմամբ, մարդիկ այնքան էլ լավ չեն գուշակում ապագան։ Եվ միևնույն ժամանակ, նրանք հիմնականում հակված են գերագնահատելու սեփական արձագանքը հիպոթետիկորեն հնարավոր իրադարձություններին՝ անկախ դրանց դրական կամ բացասական ուղղությունից։ Օրինակ, ամուսնությունը կամ մեծ դրամական շահումը իրականում շատ ավելի քիչ երջանկություն է բերում, քան նախապես սպասվում էր: Նմանապես, այնպիսի տհաճ իրադարձությունները, ինչպիսիք են աշխատանքից ազատվելը և դժբախտ պատահարի հետևանքով վիրավորվելը, պարզվում է, որ այնքան էլ ողբերգական չեն, որքան թվում էին մինչև տեղի ունենալը:

8. Ցանկացած հիասթափության համար մարդը հակված է մեղադրելու մեկ այլ անձի կամ իրավիճակի, բայց ոչ ինքն իրեն

Հիշենք դասական իրավիճակ, երբ մարդն ուշանում է նախապես պայմանավորված հանդիպումից։ Մեզանից յուրաքանչյուրը բազմիցս հայտնվել է ուշացողի և «սպասողի» դերում։ Սպասողը զուգընկերոջ ուշացման պատճառը տեսնում է նրա անձնական հատկանիշների մեջ (անկազմակերպվածություն, դանդաղկոտություն և այլն), նույնիսկ եթե դա բարձրաձայն չի ասում։ Ուշացողն անկեղծորեն վստահ է, որ մեղավոր է երթևեկության վիճակը, զարթուցիչի խափանումը կամ ինչ-որ այլ ֆորսմաժորային հանգամանք։

9. Ընկերների առավելագույն հնարավոր քանակը սահմանափակ է

Չնայած այն հանգամանքին, որ ոմանց հաջողվում է տասնյակ հազարավոր «ընկերներ» հավաքել սոցիալական ցանցերում, մարդկանց իրական թիվը, ում հետ մարդը կարողանում է բարեկամական հարաբերություններ պահպանել, շատ ավելի փոքր է։ Մարդաբաններն ու հոգեբանները վաղուց դուրս են բերել «Դանբարի թիվը», որը որոշում է մարդու համար հնարավոր «սերտ կապերի» առավելագույն քանակը: Դրա արժեքը տատանվում է 50-ից 150:

10. Յուրաքանչյուր մարդ միշտ ուշադրություն է դարձնում սննդին, վտանգին ու սեքսին

Այն վայրերը, որտեղ տեղի են ունեցել հանցագործություններ կամ դժբախտ պատահարներ, գրավում են դիտողների բազմություն: Ամենաշահութաբեր ֆիլմերի ժանրերն են «մարտաֆիլմ», «սարսափ» և «ինտիմ»: Այս ամենը նորություն չէ։ Բանն այն է, որ մարդու ուղեղն ունի հատուկ կառուցվածք, որը պատասխանատու է գոյատևման հետ կապված տեղեկատվության հավաքման համար։ Հենց դա է պահանջում յուրատեսակ «տվյալների բազայի» շարունակական համալրում, որը նվիրված է «Վտանգավո՞ր է արդյոք, Ինչպե՞ս խուսափել դրանից», «Կարո՞ղ եմ սա ուտել», «Սեքս կունենամ» և այլ հարցերին: