Իսկ ի՞նչ, եթե ձեր կյանքի թույնի գլխավոր աղբյուրը հենց դուք եք։ Մենք սովոր ենք «տոքսիկ» մարդկանց փնտրել մեր շրջապատում՝ նրանց վրա բարդելով մեր վատ տրամադրությունն ու հոգնածությունը։ Սակայն ամենավտանգավոր թույնն այն է, որը թաքնված է ներսում և քողարկվում է իբրև ինքնապաշտպանություն։

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

Հաճախ ենք մեղավորներ փնտրում կողքի մարդկանց մեջ՝ նրանց, ովքեր թունավորում են մթնոլորտը կոլեկտիվում, փչացնում տրամադրությունը ընտանիքում կամ խլում մեր ուժերը։ Բայց խնդիրը միշտ չէ, որ դրսում է։ Ամենանենգ տոքսիկությունը ապրում է հենց մեր ներսում։ Դա այն թույնն է, որը մենք չենք նկատում, քանի որ աշխարհին նայում ենք սեփական «անմեղության» պրիզմայով։

Այսօր հոգեբանի օգնությամբ կկատարենք սեփական վարքագծի անկեղծ վերլուծություն, որպեսզի գտնենք այն թույլ կողմերը, որոնք մեզ համար աննկատելիորեն քանդում են հարաբերությունները և վանում մարդկանց։

1. Պաշտպանության ռեժիմ

Ցանկացած քննադատություն, նույնիսկ ամենամեղմն ու կառուցողականը, ընկալվում է որպես անձնական վիրավորանք և հարձակում։ Էությունը լսելու փոխարեն՝ դուք անմիջապես սկսում եք հակափաստարկներ փնտրել կամ սլաքներն ուղղել դիմացինի կողմը՝ «Դու քեզ նայի՛ր» կամ «Դա քո խնդիրն է, դրա համար էլ ամեն ինչից կառչում ես»։

Ձեր հոգեկանը կառուցում է անառիկ ամրոց, որի պատերի հետևում թաքնված է փխրուն ինքնահարգանքը։ Ձեզ թվում է, թե պաշտպանվում եք, բայց կողքից դա դիտվում է որպես դիմացինին լսելու ցանկության բացակայություն և երկխոսության անկարողություն։

Երբ զգում եք անմիջապես կոպիտ պատասխանելու ցանկություն, խորը շունչ քաշեք և հարցրեք ինքներդ ձեզ. «Իմ կամ իմ գործողությունների մասին ի՞նչ տեղեկություն ստացա հենց նոր»։ Տարանջատեք փաստը գնահատողական վերաբերմունքից և դադար վերցրեք։ Այն նվազեցնում է կոնֆլիկտի լարվածությունը և ժամանակ տալիս՝ իրավիճակն իմաստավորելու համար։

2. Ուրիշների էմոցիաների ընկալումը որպես մանիպուլյացիա

Ձեր կողքի մարդը տխո՞ւր է։ Ձեզ թվում է՝ նա հաստատ դիտմամբ է անում, որպեսզի դուք ձեզ մեղավոր զգաք։ Զուգընկերը բարկանո՞ւմ է աշխատանքի պատճառով։ Դուք վստահ եք, որ դա չարությունը ձեզ վրա թափելու փորձ է։ Դուք անկեղծորեն հավատում եք, որ շրջապատի բոլոր էմոցիոնալ արձագանքները ծրագրված գործողություններ են, որոնց նպատակը ձեզ կառավարելն է։ Այս դիրքորոշումն ակնթարթորեն քանդում է վստահությունն ու մտերմությունը, քանի որ դուք դադարում եք դիմացինի մեջ տեսնել սեփական ներաշխարհով կենդանի մարդու։

Ուրիշի մտքերը կարդալու և նենգ դրդապատճառներ վերագրելու փոխարեն՝ հարցրեք. «Տեսնում եմ, որ վրդովված ես։ Ի՞նչ է կատարվում։ Ուզո՞ւմ ես խոսել այդ մասին»։ Ձեր խնդիրը ուրիշի հարցերը լուծելը չէ, այլ պարզապես զգացմունքներ ունենալու նրա իրավունքն ընդունելը։

3. Սև-սպիտակ մտածողություն

«Ինձ չհրավիրեցին հանդիպման, ուրեմն շուտով ինձ կազատեն աշխատանքից»։ «Նա հաղորդագրությանը միանգամից չպատասխանեց, ուրեմն մեր ընկերությունն ավարտված է»։ Տոքսիկ մարդիկ հակված են «մխից փիղ սարքել»՝ եզակի վրիպման մեջ տեսնելով աղետ։ Մտածողության նման կերպը ստեղծում է տագնապային մթնոլորտ, որի պատճառով շրջապատի համար դառնում է ծանր և անհարմար։

Հենց բռնացրիք ձեզ վատ մտքի վրա, կանգ առեք և փնտրեք կատարվածի երեք ավելի իրատեսական բացատրություն։ «Ինձ չհրավիրեցին, որովհետև հանդիպումն իմ իրավասությունից դուրս հարցի շուրջ էր, որովհետև ղեկավարս մոռացել էր, կամ որովհետև ես զբաղված էի այդ ժամանակ»։ Սա վերադարձնում է մտածողության ճկունությունն ու սթափությունը։

Կարդացեք նաև՝ Մարդիկ, որոնց հարկավոր է վտարել ձեր կյանքից

4. Ուրիշի հաջողությամբ անկեղծորեն ուրախանալու դժվարություն

Ուրիշի ուրախությունը ձեզ հիասթափեցնում է՝ ոգեշնչելու փոխարեն։ Անկեղծ «Շնորհավորում եմ»-ի փոխարեն ներսում բարձրանում է նախանձի ալիք՝ «Իսկ ինչո՞ւ ոչ ես։ Ինչո՞վ է նա ինձնից լավը»։ Ինքնագնահատականը սնվում է համեմատությամբ, և եթե ինչ-որ մեկը հայտնվում է ավելի բարձր դիրքում, դուք ավտոմատ կերպով ձեզ ավելի վատ եք զգում։ Սա ընկերներին վերածում է մրցակիցների, իսկ ցանկացած շփում՝ մրցավազքի, թե ում մոտ է ամեն ինչ ավելի լավ։

Փորձեք գիտակցաբար կիրառել բարի վերաբերմունք։ Անկեղծ հաճոյախոսություն արեք գործընկերոջը, ով փայլուն պաշտպանել է նախագիծը։ Բարձրաձայնեք ձեր ուրախությունը ընկերոջ համար։ Սկզբում դա կարող է դժվար լինել, բայց աստիճանաբար ուղեղը կվերակառուցվի, և դուք կզգաք, թե դա որքան է թեթևացնում հոգին։

5. Պասիվ ագրեսիա և մեղքի զգացման առաջացում

Ձեր կարիքների և վիրավորանքների մասին ուղիղ խոսելը ձեզ համար շատ ցավոտ է։ Դրա փոխարեն դուք օգտագործում եք անուղղակի մեթոդներ՝ ծանր հոգոցներ, բազմիմաստ լռություն, արտահայտություններ, ինչպես օրինակ՝ «Դե իհարկե, գնա՛ հանգստացիր, ես այստեղ ամեն ինչ մենակ կանեմ»։ Դուք հույս ունեք, որ դիմացինը կկռահի ձեր զգացմունքների մասին և կուղղվի, բայց իրականում միայն մանիպուլացնում եք՝ առաջացնելով մեղքի զգացում։

Սովորեք խոսել ուղիղ, բայց մեղմ։ «Ես-ուղերձները» (I-messages) շատ լավ կօգնեն տվյալ պահին։ Խոսեք ձեր զգացմունքների մասին՝ զուգընկերոջը մեղադրելու փոխարեն։ Սա վերացնում է մեղադրական տոնը և խոսակցությունը տեղափոխում կառուցողական հուն։

Տոքսիկ լինելը հաճախ նշանակում է լինել վիրավորված, վախեցած մարդ, ով ժամանակին սովորել է այդ կերպ պաշտպանվել աշխարհից։ Սեփական անձի մեջ այդ գծերը գիտակցելը հսկայական ուժ է։ Դա այն պահն է, երբ դուք դադարում եք լինել սեփական ավտոմատ ռեակցիաների պատանդը և դառնում եք ձեր կյանքի իրական հեղինակը։

Ինքդ քեզ վրա աշխատելը ոչ թե ուրիշների համար հարմար դառնալու մասին է, այլ առողջ հարաբերություններ կառուցելու, որոնցում կարելի է լինել այնպիսին, ինչպիսին կաս՝ չթունավորելով տարածությունը շուրջբոլորը։