Դարեր շարունակ մարդկությունը համոզված էր, որ ծերացումը մեխանիկական պրոցես է. մեր մարմինը «մաշվում է» ինչպես հին ավտոմեքենան։ Բայց ի՞նչ կլինի, եթե պարզվի, որ մենք սխալվել ենք։
Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:
Հարվարդի բժշկական դպրոցի գենետիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր, աշխարհահռչակ գիտնական Դեյվիդ Սինքլերը առաջ է քաշել «Ծերացման Ինֆորմացիոն Տեսությունը» (Information Theory of Aging), որը գլխիվայր շուռ է տալիս մեր պատկերացումները։ Ըստ նորագույն հետազոտությունների՝ մեր բջիջները չեն մաշվում, նրանք պարզապես «մոռանում են» իրենց ֆունկցիաները, և այդ հիշողությունը հնարավոր է վերականգնել։
Էպիգենետիկա. Ինչու՞ ենք մենք իրականում ծերանում
Որպեսզի հասկանանք հայտնագործության էությունը, պետք է տարբերենք երկու հասկացություն.
- Գենետիկա (ԴՆԹ): Սա «դաշնամուրն» է։ Մեր գեները ստեղնաշարն են, որը չի փոխվում ողջ կյանքի ընթացքում։
- Էպիգենետիկա: Սա «դաշնակահարն» է։ Այն որոշում է, թե որ ստեղնը (գենը) երբ սեղմել։
Սինքլերի թիմը պարզել է, որ ծերությունը ոչ թե դաշնամուրի (ԴՆԹ-ի) փչանալն է, այլ դաշնակահարի (էպիգենոմի) հոգնելը։ Ժամանակի ընթացքում, սխալ ապրելակերպի և շրջակա միջավայրի ազդեցության տակ, բջիջները կորցնում են իրենց հրահանգները և սկսում են սխալ աշխատել։ Մաշկի բջիջը «մոռանում է», որ պետք է լինի էլաստիկ, և առաջանում են կնճիռներ։
Գիտափորձ, որը ցնցեց գիտական աշխարհը
Այս տեսությունը ապացուցելու համար գիտնականները կատարեցին բացառիկ փորձ մկների վրա, որի արդյունքները հրապարակվեցին հեղինակավոր Cell գիտական ամսագրում։
Օգտագործելով Նոբելյան մրցանակակիր Շինյա Յամանակայի հայտնաբերած 4 գեները (Yamanaka factors)՝ գիտնականները կարողացան «վերբեռնել» ծեր մկների բջիջները։
- Նրանք վերցրեցին վնասված տեսողությամբ և թույլ մկաններով ծեր մկներին։
- Գենային թերապիայի միջոցով «միացրին» երիտասարդացման մեխանիզմը։
- Արդյունքը. Մկների տեսողությունը վերականգնվեց, իսկ կենսաբանական ցուցանիշները վերադարձան երիտասարդ վիճակի։
Սա ապացուցեց, որ օրգանիզմում կա «երիտասարդության պահուստային պատճեն», որը հնարավոր է ակտիվացնել։
Կարդացեք նաև՝ Գիտնականները պարզել են, թե որ տարիքում է սկսվում մարդու կտրուկ ծերացումը
Ե՞րբ սա հասանելի կլինի մարդկանց
Թեև մարդկանց վրա կլինիկական փորձարկումները դեռ ընթացքի մեջ են, գիտնականները նշում են, որ մոտ ապագայում ծերությունը կդասակարգվի որպես «բուժելի վիճակ»։ Նպատակը ոչ թե պարզապես կյանքը երկարացնելն է, այլ առողջության տևողությունը (healthspan) մեծացնելը, որպեսզի 90 տարեկանում մարդը լինի նույնքան ակտիվ, որքան 50-ում։
Ինչպե՞ս պահպանել երիտասարդությունը՝ մինչ գիտությունը կտա վերջնական լուծումը
Պրոֆեսոր Սինքլերը նշում է, որ մենք կարող ենք դանդաղեցնել էպիգենետիկ աղմուկը արդեն այսօր՝ ակտիվացնելով պաշտպանիչ ֆերմենտները (սիրտուիններ).
- Սննդային «պատուհաններ» (Intermittent Fasting): Հաճախակի սնվելը արագացնում է ծերացումը։ Օրգանիզմին պետք է ժամանակ՝ բջիջները վերականգնելու համար (Autophagy):
- Ֆիզիկական ակտիվություն: Մկանների աշխատանքը խթանում է NAD+ մոլեկուլի արտադրությունը, որը վառելիք է երիտասարդության գեների համար։
- Բնական ռեսվերատրոլ: Բույսերի (օրինակ՝ խաղողի կորիզի, հատապտուղների) մեջ պարունակվող նյութերը օգնում են ստաբիլացնել էպիգենոմը։
Վերջաբան
Գիտությունը մոտենում է մի սահմանագծի, որտեղ տարիքը դառնում է ընդամենը թիվ անձնագրում, ոչ թե դատավճիռ։ Եվ թեև մենք դեռ չունենք «անմահության հաբը», մենք արդեն գիտենք, որ մեր առողջությունը շատ ավելի մեծ չափով է կախված մեր կենսակերպից, քան մենք կարծում էինք։
Գրանցվիր մեր 
