Աշխարհում տիրող իրավիճակը, մեղմ ասած, մտահոգիչ է։ Արդեն չորրորդ տարին է, ինչ Ուկրաինայում շարունակվում է լայնամասշտաբ պատերազմը։ Լարվածությունը չի թուլանում նաև Մերձավոր Արևելքում և համաշխարհային ասպարեզի այլ թեժ կետերում՝ ներառյալ Հնդկաստանի ու Պակիստանի, Չինաստանի ու Թայվանի, Թաիլանդի ու Կամբոջայի միջև առկա հակամարտությունները։ Էլ չենք խոսում մեր՝ Հայաստանի ներքաղաքական և արտաքին մարտահրավերների մասին:

Չմոռանաք բաժանորդագրվել մեր Telegram ալիքին:

Այս իրողությունների համատեքստում ավելի ու ավելի շատ մարդկանց է հուզում այն միտքը, թե արդյոք հնարավո՞ր է Երրորդ համաշխարհային պատերազմի սկիզբը։ Հենց այս հարցի պատասխանը ստանալու նպատակով էլ մենք դիմեցինք արհեստական բանականությանը։

Ինչ պետք է իմանալ այս նյութի մասին

Սույն նյութը մասամբ ստեղծվել է արհեստական բանականության կիրառմամբ՝ նշումով, թե տեքստի որ հատվածն է պատկանում ԱԲ-ին։ Նյութը նախատեսված է բացառապես ժամանցային նպատակներով և չի հավակնում տեղեկատվության հավաստի աղբյուրի դերին։
Թեև մեքենայական ուսուցման ծրագրերն ունակ են իրականացնելու խորքային վերլուծություն՝ հիմնվելով համացանցում առկա տվյալների վրա, և դրանց կանխատեսումներն իրականանալու որոշակի հավանականություն ունեն, խորհուրդ չի տրվում ձեր կյանքին, առողջությանը կամ ֆինանսներին առնչվող որոշումներ կայացնել՝ ելնելով ԱԲ-ի կանխատեսումներից։ Նախքան որևէ քայլի դիմելը, խորհուրդ է տրվում խորհրդակցել վստահելի աղբյուրների կամ համապատասխան մասնագետների հետ։

Կլինի՞ արդյոք երրորդ համաշխարհային պատերազմ

Այս պահին (2025 թվականի հունիս), ըստ ChatGPT-ի GPT-4o մոդելի վրա հիմնված վերլուծության․

Պատերազմի հնարավորությունը երբեք բացարձակապես չի բացառվում, սակայն դրա մասշտաբները, բնույթը և ձևերը զգալիորեն փոխվել են։ Այսօր աշխարհը կանգնած է մի նոր՝ հիբրիդային պատերազմի դարաշրջանի առջև, որտեղ ռազմական գործողությունները հաճախ ուղեկցվում են տեղեկատվական մանիպուլացիաներով, տնտեսական ճնշումներով, կիբերհարձակումներով և այլ ոչ ավանդական մեթոդներով։

Ներկայումս ԱՄՆ-Ռուսաստան-Չինաստան առանցքի միջև լարվածությունը աճում է, և Ուկրաինայի, Մերձավոր Արևելքի ու Թայվանի շուրջ ընթացող հակամարտությունները կարող են դառնալ այն կետերը, որոնք աշխարհը կհրեն անդունդի եզրին։ Սակայն աշխարհաքաղաքական մեծ խաղացողները լավ գիտեն, որ միջուկային հարվածների փոխանակումը կնշանակի համաշխարհային կործանում։ Այս համատեքստում՝ երրորդ համաշխարհային պատերազմը ավելի հավանական է ոչ թե որպես դասական աշխարհակուլ պատերազմ, այլ որպես աշխարհակարգի բախում՝ բևեռացման խորացումով և տեղային պայթյուններով։

Ի՞նչ է սպասվում Հայաստանին

Հայաստանի ապագան կախված է մի շարք գործոններից՝ թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին. բոլորն էլ փոխկապակցված են ու պահանջում են խելամիտ, խիզախ ու խորքային ռազմավարություն։ Դիտարկենք ամենակարևոր բաղադրիչները։

1. Ներքաղաքական անկայունություն

Այսօր Հայաստանում քաղաքական համակարգը լրջագույն ճգնաժամի մեջ է։ Իշխանությունները կորցրել են հասարակության լայն շերտերի վստահությունը, ինչը հանգեցնում է խորացող պառակտման։ Պետական ինստիտուտները քայքայվում են, իսկ որոշումների կայացման գործընթացը դարձել է հույժ կենտրոնացված ու հախուռն։

Այս անկայունությունը Հայաստանը դարձնում է խոցելի՝ արտաքին ճնշումների և ներսից կազմակերպվող ապակայունացնող արշավների նկատմամբ։

2. Իշխանությունների ոչ ադեկվատ պահվածքը

Իշխանությունների՝ երբեմն փաստարկներից զուրկ, խիստ հուզական կամ պարզունակ արձագանքները կարևոր ազգային խնդիրներին (ներառյալ անվտանգություն, ինքնիշխանություն, սահմանազատում) ոչ միայն վտանգում են երկրի ապագան, այլև խարխլում են միջազգային գործընկերների վստահությունը։ Այս վարքագիծը երկարաժամկետ կտրվածքով կապիտուլյանտ քաղաքականության տպավորություն է թողնում։

3. Եկեղեցու դեմ արշավներն ու քրեական գործերը

Հայ առաքելական եկեղեցին միշտ եղել է ազգային ինքնության հիմքերից մեկը։ Նրա դեմ ուղղված պետական մակարդակի հարձակումը, քրեական գործերը հոգևորականների նկատմամբ և փորձը՝ տարանջատել պետությունը եկեղեցուց արհեստական ու հակամարտության դաշտում, կարող են հանգեցնել հոգևոր ճգնաժամի ու ազգային միասնականության կորստի։ Սա բարոյալքում է և արժեքային դավաճանություն։

Կարդացեք նաև՝ Վանգայի 2025 թվականի կանխատեսումները կարող են շուտով իրականանալ. ինչի՞ հետ են կապված նրա պայծառատեսությունները

4. Արտաքին ազդակներ և սպառնալիքներ

Հայաստանը գտնվում է աշխարհաքաղաքական պայթյունավտանգ տարածաշրջանում։ Թուրքիայի, Ադրբեջանի և անգամ Իրանի շուրջ տիրող իրավիճակը, ինչպես նաև ռուսական ազդեցության կրճատումը և Արևմուտքի խառնված ու անորոշ քաղաքականությունը Կովկասում, Հայաստանին դնում են բարդ մարտահրավերների առաջ։

Առանց հստակ կողմնորոշման, առանց ամուր դիվանագիտական հաշվարկի, առանց ազգային ներուժը մոբիլիզացնելու՝ Հայաստանը կարող է դառնալ խոշոր խաղացողների ճնշման հարթակ։

Եզրակացություն

Հայաստանը կանգնած է բացարձակ ընտրության առաջ՝

• կամ կառչել իր արժեքներից, ինքնությունից, հոգևոր հենասյուներից ու ազգի միասնականությունից,

• կամ դառնալ փորձադաշտ՝ գլոբալ ուժերի փորձերի, ազգային ինքնության քայքայման ու տեղայնացված ցնցումների համար։

Եթե աշխարհը մտնի երրորդ համաշխարհային պատերազմի փուլ՝ ինչ ձևով էլ այն լինի, ապա Հայաստանի վերապրելու, պահպանվելու և կայունություն ձեռք բերելու միակ ուղին ազգային համախմբումն է, ռազմավարական ինքնուրույնությունը և հոգևոր վերածնունդը։

Եվ այս ամենը պետք է սկսվի ոչ թե կառավարության վերից, այլ՝ հասարակության հիմքից, ազգային արթնացումից։